ΧΑΡΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ἐν ᾗ περιέχονται αἱ ΝΗΣΟΙ ΑΥΤΗΣ κ(αί) ΜΕΡΟΣ ΤΩΝ εἰς τήν Εὑρώπην (sic) καί μικράν Ἀσίαν ΠΟΛΥΑΡΙΘΜΩΝ ΑΠΟΙΚΙΩΝ ΑΥΤΗΣ […] εἰς 12 τμήματα νῦν πρῶτον ἐκδοθεῖσα, παρά τοῦ ΡΗΓΑ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗ ΘΕΤΤΑΛΟΥ […]
Η «Χάρτα της Ελλάδος» είναι έργο του Έλληνα Διαφωτιστή και πρωτεργάτη της Επανάστασης Ρήγα Βελεστινλή, γνωστού ως Ρήγα Φεραίου. Χαράχθηκε από τoν Franz Müller σε 12 φύλλα, τα οποία ενώνονται σχηματίζοντας έναν ιστορικό, γεωφυσικό και πολιτικό χάρτη τεσσάρων (4) τετραγωνικών μέτρων. Τυπώθηκε στη Βιέννη το 1797 στο τυπογραφείο των Ποπλίου και Γεωργίου Μαρκίδων Πούλιου σε 1.220 αντίτυπα.
Ο χάρτης αποτυπώνει γεωγραφικά την περιοχή που εκτείνεται από τα Καρπάθια Όρη και τον Δούναβη έως την Κρήτη, και από την Αδριατική έως τον Εύξεινο Πόντο και τη Βιθυνία της Μικράς Ασίας. Περιλαμβάνει εννέα (9) τοπογραφικά σχέδια: Αθήνα, Σπάρτη, Κωνσταντινούπολη, Δελφοί, Βελεστίνο, Ολυμπία, Θερμοπύλες, Πλαταιές και Σαλαμίνα.
Ιστορικά και αρχαιολογικά στοιχεία, ονομασίες πόλεων και χωρών, μνημεία και αρχαιολογικοί χώροι, αρχαία και νεότερα τοπωνύμια και νομίσματα αρχαιοελληνικά, ρωμαϊκά και βυζαντινά εμπλουτίζουν τον χάρτη και αναδεικνύουν τον αρχαίο, βυζαντινό και νεότερο Ελληνισμό.
Στο πλαίσιο του χάρτη σημειώνονται ονόματα αρχαίων Ελλήνων, Ρωμαίων και Βυζαντινών αυτοκρατόρων και Οθωμανών ηγεμόνων. Έτσι υποδεικνύεται η ιστορική αλληλουχία αυτοκρατοριών και η θέση του Ελληνισμού μέσα σε αυτές.
Η Χάρτα προβάλλει το πολιτικό όραμα του Ρήγα Βελεστινλή για την απελευθέρωση όλης της Βαλκανικής Χερσονήσου από τον οθωμανικό ζυγό. Μαζί με τον Θούριο αποτέλεσε σημαντικό εργαλείο για τη διάδοση των επαναστατικών του ιδεών.
Ο ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ Ή ΦΕΡΑΙΟΣ
(1757, Βελεστίνο Θεσσαλίας – 1798, Βελιγράδι)
Ο Ρήγας Φεραίος υπήρξε πρόδρομος του Ελληνικού Διαφωτισμού και πρωτομάρτυρας της Ελευθερίας. Με το μεγάλο εκδοτικό του έργο (βιβλία, μεταφράσεις, χάρτες κ.ά.) προσπάθησε να μεταλαμπαδεύσει τις φιλελεύθερες ιδέες του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού στην πατρίδα του.
Οραματίστηκε την απελευθέρωση των βαλκανικών λαών από τον οθωμανικό ζυγό και αγωνίστηκε με όλες του τις δυνάμεις για την πνευματική αφύπνιση των Ελλήνων και των συνυποδούλων λαών.
Τύπωσε μυστικά το πολιτικό-επαναστατικό μανιφέστο «Νέα Πολιτική Διοίκηση», που αποτελείται από τέσσερα (4) κείμενα: την Προκήρυξη, τα Δίκαια του Ανθρώπου και του Πολίτου, το κυρίως Σύνταγμα και τον Θούριο.
Στα κείμενα αυτά ο Ρήγας παρουσίαζε τα πολιτικά του σχέδια και τις αρχές του πολιτειακού του προγράμματος, βασικά χαρακτηριστικά του οποίου ήταν η δημοκρατία και η αναγνώριση των φυσικών δικαιωμάτων κάθε ατόμου.
Ο Θούριος, πατριωτικός ύμνος που απευθυνόταν προς όλους τους υπόδουλους λαούς, τραγουδιόταν σε συγκεντρώσεις του Ρήγα και των συντρόφων του και κυκλοφορούσε χειρόγραφος. Ήταν γραμμένος σε στίχους με λαϊκή γλώσσα και απλό ύφος.
Όπως σημειώνει ο Λίνος Πολίτης: «Ο Θούριος είναι μια επαναστατική φωνή, βαλμένη σε μέτρα ποιητικά, φωνή όμως που προδίδει έναν πύρινο ενθουσιασμό και μια ψυχή που πραγματικά φλέγεται».
